ارزیابی منابع زیست توده و مکان یابی نیروگاه های مربوطه در استان خراسان رضوی

چکیده: در حال حاضر یکی از اساسی ترین و مسئله سازترین موضوعات جهان، بحران انرژی و مسائل زیست محیطی است، زیرا بیشتر انرژی موردنیاز جهان را سوخت های فسیلی فراهم می کنند و این مسئله تهدیداتی را برای محیط زیست به وجود آورده است. از طرف دیگر، منابع انرژی تجدیدپذیر، با کاهش مشکلات جدی زیست محیطی مانند گرمایش جهانی، تغییرات آب وهوا و باران اسیدی، به عنوان منابع انرژی جایگزین، رشد فزاینده ای یافته اند. در بین انرژی های تجدیدپذیر، انرژی زیست توده از جایگاه و اهمیت بالایی برخوردار می باشد که می تواند سهم بسزایی از تولید انرژی را بخود اختصاص دهد. از این رو، در این پژوهش ابتدا به ارزیابی پتانسیل زیست توده (زراعی، دام و طیور) استان خراسان رضوی به عنوان یکی از قطب های مهم تولید این نوع زیست توده ها پرداخته شد. سپس مکان های مناسب برای احداث نیروگاه های زیست توده تعیین گردید. برای این منظور در بخش زراعی با استفاده از فاکتور ضریب پسماند، میانگین تولید سالیانه پسماند برای شش محصول اصلی استان ارزیابی گردید و با استفاده از ضریب ارزش انرژی این پسماندها، میانگین پتانسیل انرژی آنها تخمین زده شد. در بخش دام و طیور نیز از ضریب تبدیل کود با توجه به میانگین وزن زنده حیوان استفاده گردید و از طریق عملکرد بیوگاز آنها و ارزش حرارتی آن، میزان انرژی استحصالی برآورد گردید. در مرحله بعد ضمن شناسایی عوامل و معیارهای تأثیرگذار در مکان یابی نیروگاه زیست توده، با استفاده از (gis) و فرآیند تحلیل سلسله مراتبی ahp)) بعنوان یکی از روش های تصمیم گیری چندمعیاره (mcdss) به مکان یابی نیروگاه های زیست توده در استان خراسان رضوی، پرداخته شد. نتایج این پژوهش نشان داد که این استان با میانگین تولید سالیانه 3697 هزار تن زیست توده بخش زراعی امکان تولید pj 3/42 انرژی (معادل با تقریباً 7 میلیون بشکه نفت خام) را دارد. همچنین با استحصال پسماند بخش دام و طیور نیز می توان تقریباً معادلpj 5 انرژی تأمین نمود. مناسب ترین مناطق جهت احداث نیروگاه ها نیز، با توجه به معیار تأمین زیست توده و محدودیت های زیست محیطی، جغرافیایی، زیربنایی و اقتصادی در نواری در حد فاصل شمال غربی، مرکز و شمال شرقی استان مشخص گردید. در این محدوده مشخصاً قسمت هایی بین شهرستان های تخت جلگه و سبزوار، شمال تربت حیدریه و جنوب شرق مشهد از پتانسیل بیشتری برای احداث نیروگاه برخوردار شدند.